ساختار جزیره‌ای مشکل حوزه پژوهش را حل نمی‌کند

به گزارش ایران پزشک، سعید نمکی در بیست و چهارمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی افزود: در حوزه پژوهش باید از دایره وزارت بهداشت بیرون رفت. امروزه SDH یا مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت بسیار تاثیرگذارند. علاوه بر بخش خصوصی، دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز باید به حوزه پژوهش ملحق شوند و به صحنه آیند. مولفه‌های سوسیواکونومیک، زیست محیطی، روانی و اقتصادی موثر بر سلامت، از جمله مولفه‌هایی هستند که از مولفه‌های درون بخش سلامت تاثیرگذارترند، بنابراین باید سایر بخش‌ها درگیر شوند.

سرپرست وزارت بهداشت ادامه داد: پژوهشگران باید از مرزهای کشور فراتر بروند. در حال حاضر مراکز تحقیقاتی بزرگی در دنیا وجود دارد که نباید کارهایی که آنها انجام دادند را از نو آغاز کنید، آنها درهای دانش را نمی‌بندند. دانشمندان افراد گشاده دستی هستند و نباید از این گنجینه عظیم دوری کرد. سعی کنید به آنها متصل شوید و از امکانات آنها استفاده کنید و پروژه‌های تحقیقاتی و پژوهشی مشترک با آنها انجام دهید.

وی بیان کرد: به عنوان یک کهنه سرباز نظام سلامت و فردی که در سازمان برنامه و بودجه مسئولیت اداره مسائل بودجه‌ای کشور به خصوص در بخش سلامت را بر عهده داشت، همواره بر خود می‌بالیدم که حوزه تحقیقات و فناوری سلامت با وجود سهم اندک از اعتبارات کشور، موفقیت‌های بسیار ارزنده‌ای در نظام سلامت کسب کرده است. این موفقیت نیز به برکت حضور نیروی انسانی توانمند، دانشمند و برجسته علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و مراکز تحقیقاتی کشور میسر شده است.

سرپرست وزارت بهداشت افزود: امروزه در ادبیات توسعه، انسان را ابزار توسعه نمی‌دانند، بلکه انسان توسعه یافته را هدف غایی توسعه قلمداد می‌کنند و نقش نیروی انسانی در توسعه ملی نقش بسیار چشم‌گیری است که خوشبختانه این موضوع در حوزه تحقیقات و فناوری سلامت هویدا است؛ این در شرایطی است که منابع اندکی در اختیار این حوزه بوده، بنابراین با توجه به منابع اندک، کارهای بزرگ را در شرایط بحرانی انجام دادن، ستودنی است.

نمکی با اشاره به اقداماتی که در حوزه سلامت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در کشور انجام شده، اظهار کرد: بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، در عرصه سلامت اقدامات بزرگ و موثری انجام شده و اثرات چشم‌گیر آن در بیرون از مرزها توانست ایران را بین 23 کشور شرق مدیترانه به رتبه نخست برساند. در آن برهه در کاهش بیماری‌های واگیردار و بالابردن شاخص‌های سلامت موفق عمل کردیم.

سرپرست وزارت بهداشت با اشاره به پیشرفت‌هایی که در حوزه پژوهش و توسعه آموزش پزشکی در کشور به وجود آمده، گفت: در حال حاضر در کشور از تمامی رشته‌های تخصصی پزشکی بی نیاز هستیم و فرهیختگان و دانشمندان ما در مرزهای دانش در حرکت هستند، اما نباید از راه‌هایی که هنوز نرفتیم، غافل شویم. روزی در کشور، کودکان را علیه شش بیماری واگیردار واکسینه می‌کردیم، اما امروز با مسائل جدی‌تری دست به گریبانیم، زیرا معضلاتی همچون افزایش بیماری‌های غیرواگیر، سرطان‌ها، حوادث ترافیکی و بهداشت روان پریشان، حوزه سلامت را گرفتار کرده و این در حالی است که وزارت بهداشت در کاهش این معضلات، کمترین سهم را داشته و این موضوع مشارکت بین بخشی عظیمی را می‌طلبد.

نمکی به دوران خدمت خویش در وزارت بهداشت اشاره کرد و گفت: زمانی که معاون بهداشت وزارت بهداشت بودم، اداره کل بیماری‌های غیرواگیر را راه اندازی کردیم، زیرا بدیهی بود در کشوری که بیماری‌های واگیردار مهار می‌شود، سیمای اپیدمیولوژیک بیماری‌ها به سمت بیماری‌های غیرواگیر سیر پیدا خواهد کرد.

سرپرست وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه حوزه پژوهش سلامت باید به موضوع بیماری های غیرواگیر بپردازد، عنوان کرد: امروز، بار بیماری ها، شاخص مهمی برای کشورهای درحال توسعه نیست که امکانات را هم به آن اختصاص دهند، بلکه باید با آینده پژوهی به بار بیماری های فردا بیندیشیم. بار بیماری های امروز، تلنبار نادیده گرفتن های دیروز ما در حوزه سلامت است. به همین دلیل، پژوهشگران، باید به حوزه سلامت کمک کنند تا اتفاقات آینده را پیش بینی کنیم که ناگهان به سیاه چال بیماری های نوظهوری نیفتیم که تمام منابع مالی کشور را خواهد بلعید.

نمکی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص جمعیت سالمند کشور نیز گفت: سالمندان کشور ما با سالمندان کشورهای دیگر متفاوت هستند، لذا پژوهشگران باید برای سلامت سالمندان مدل ملی طراحی کنند، چراکه سالمندان ما روحیه افسرده ای دارند، آنها در سنین جوانی به دلیل نبودن زیرساخت های اشتغال، نتوانستند به نحو شایسته نقش آفرینی کرده و همواره خودشان را سربار حس کرده اند. این افراد امیدی برای سالم زندگی کردن و ادامه یک زندگی شاد ندارند، بنابراین ما در کشور با جمعیت سالمند پرهزینه ای مواجه هستیم که باید برای آنها برنامه های راهبردی طراحی شود.

سرپرست وزارت بهداشت گفت: مشکلات سلامتی و بهداشتی در حاشیه شهرها و سلامت مردان نیز از جمله موضوعات مهمی است که باید در بخش پژوهش مورد توجه قرار گیرد.

وی بیان کرد: داگلاس نورث یکی از تئوریسین های برجسته توسعه است، به گفته او، هرچه برای پژوهش هزینه شود، سرمایه گذاری محسوب می شود. در جای دیگری گفته، برای اینکه میزان توسعه یافتگی کشوری را مورد بررسی قرار دهید، روحیه کاوشگر دانش آموزان مدارس آن کشور و در درجه بعدی نیز میزان پاسخگویی معلمان مدرسه به این روحیه کاوشگر را مدنظر قرار دهید.

سرپرست وزارت بهداشت با بیان اینکه پژوهش باید در مدارس نهادینه شود، یادآور شد: بدون پرداختن به پژوهش به خصوص پژوهش های میدانی، راهکاری برای مسائل کشور نخواهیم یافت و به خطاهای گذشته گرفتار خواهیم شد.

نمکی، دخالت بخش خصوصی در موضوع پژوهش را یکی از ضرورت‌های نظام سلامت برشمرد و گفت: در هیچ کشوری سهم پژوهش بیش از یک درصد از منابع ملی نیست و مابقی را بخش خصوصی جبران می کند، اما در کشور ما چنین نیست. برای درگیر کردن بخش خصوصی نیز product (محصول یا نتیجه) هم باید product قابل خریداری باشد، مقاله، گرچه یک شاخص ارزشمند است اما product فقط به مقاله محدود نمی شود، product باید بتواند گره ای از مشکلات نظام ارائه خدمت باز کند، یعنی اقتصاد ملی نیازمند چنین حرکتی است.

پایان پیام/