مشکل نقدینگی دارو حل می‌شود؟

به گزارش ایران پزشک به نقل از فارس، وجود داروهای با کیفیت با اثربخشی مناسب یکی از مهمترین ابزارهای نظام سلامت در هر کشور است. به همین دلیل در کشورهایی که بخش سلامت آنها از نظم و برنامه خاصی برخوردار است نظارت بر تامین داروها از اولویت های اصلی محسوب می شود. در ایران نیز تامین داروهای با کیفیت و اثربخشی مناسب همواره از اولویت های اصلی نظام سلامت کشور بوده است. این مسئولیت در دهه های گذشته به عهده سازمان غذا و دارو بوده و این سازمان تا کنون به خوبی توانسته است وضعیت بازار دارویی را مدیریت کند.

با بروز برخی چالش‌های ارزی طی ماه‌های اخیر و کمبود برخی داروها وزارت بهداشت تصمیم گرفت با اجرای طرح دارویار بازار دارو را مدیریت کند. وزارت بهداشت اعلام کرد در طرح دارویار یارانه داروها به انتهای زنجیره منتقل می‌شود و از طریق بیمه‌ها به مصرف‌کننده نهایی تخصیص می‌یابد. این اقدام در راستای سیاست‌های کلی نظام سلامت مبنی بر مدیریت منابع از طریق نظام بیمه‌ای صورت می‌گیرد. برای بررسی وضعیت آینده داروی کشور و بررسی وضعیت بودجه‌ای طرح دارویار با سیدحیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

با توجه به اینکه این روزها موضوع بودجه بسیار داغ است به نظر شما آیا بودجه‌ حوزه سلامت و خصوصا طرح دارویار در لایحه بودجه ۱۴۰۲ جوابگوی شرایط کنونی این حوزه است؟

قبل از سال ۹۷ معمولا ما خیلی به حوزه ارز ورود نمی‌کردیم شرکت ها ارز خود را با قیمتی که بود، می‌خریدند و حواله می‌کردند و قیمت‌گذاری هم براساس همان شاخص‌هایی که بود انجام می‌شد. از سال ۹۷ ارز ترجیحی با هدف بهبود وضعیت اجرایی شد اما به دلیل اختلاف زیاد آن با ارز آزاد و ارز موجود در بازار، تبدیل به فساد شد و هرچه این شکاف بیشتر می‌شد تأمین آن ارز سخت‌تر می‌شد.

با اجرای طرح دارویار، ارز ترجیحی فعلا برای داروهای تولید داخل و وارداتی حذف شد. عددی که به ما می‌دادند به طور میانگین حدود ۳.۵ میلیارد دلار بود که با معرفی نامه ما، در اختیار شرکت‌های وارد کننده دارو، تجهیزات، شیر خشک، مکمل، مواد اولیه دارویی قرار می‌گرفت و بابت آن یک یا چند بخش واردات انجام می‌دادند. بعد از اجرای طرح دارویار در بودجه ۱۴۰۱ که سال ۱۴۰۰ بسته شد پیشنهاد ما این بود که با توجه به این که عدد مربوط به نیاز ارزی یعنی آن عددی که قبلا بابت ارز دریافت می‌شد حدود ۳.۵ میلیارد بود این عدد را مصوب کرده و بدهند، هرچند هر پله ای که به عمق زنجیره می روید، هزینه‌های بیشتری روی آن می‌آید.

این مقدار را هیچ وقت در برنامه بودجه محاسبه نمی‌کنند. یعنی مثلا اگر مقدار مربوط به ارز ترجیحی بر فرض ۳.۵ میلیارد دلار است می‌گوییم معادل ارزی این مقدار که می‌دهیم، مثلا ما الان حدود ۲ میلیارد مصوب داریم، از این ۲ میلیاردی که گرفتیم ۱.۵ آن محقق شده و از این مقدار، ۴۰۰ برگشته است. یعنی شرکت ارز را گرفته است بعد از این که ارز نیمایی شده، ماده اولیه آن را وارد کرده است. یعنی در آن چهارماه اول سال که ارز ترجیحی بوده است، ارز آن را گرفته و حواله کرده است، الان که محصول خود را به داخل کشور می آورد باید مابه التفاوت بدهد چون تعرفه کالا عوض شده است. این مابه التفاوت را ما حساب کردیم حدودا تا مهر ماه تقریبا ۴۰۰ میلیون دلار بود. یعنی از آن ۲ میلیارد ما با فرض این که همه آن را بدهند ۴۰۰ تای آن برگشته است. از سویی قرار شد یک بخشی از آن را یعنی معادل ۱.۶ میلیارد را، را به بیمه ها بدهند که در قالب پوشش بیمه ای، همان یارانه ارزی که در واقع دارویار است پرداخت کنند.

قول رییس جمهور برای حل نقدینگی دارو

از ابتدای اجرای طرح دارویار، ۴۰۰۰ میلیارد تومان به ما داده‌اند یک ۲۰۰۰ میلیارد تومان که در ردیف هدفمندی ۱۰۰۰ تای آن مصوب شد و ۱۰۰۰ تای آن نیز ماند. علتش این است که می‌گویند باید بیمه های ما عملکرد بدهند. بیمه معمولا در ارائه اسناد چند ماه تأخیر دارد. یکی از مشکلاتی که امروز داریم همین بحث تاخیر بیمه ها است.

آخرین وضعیت تامین بودجه برای طرح دارویار چگونه است؟

در مذاکره‌ای که با سازمان برنامه و بودجه داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که برنامه و بودجه یک مشکل اعتباری دارد. در آن ردیف هدفمندی ظاهرا فعلا بودجه ای ندارد که پرداخت کند. البته الان به دستور شخص رییس جمهور در جلسه ستاد اقتصادی قرار بر این شد که مشکل نقدینگی حل شود. در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، اعتباری ۶۹ هزار میلیارد تومانی به عنوان اعتبار مربوط به طرح دارویاری در نظر گرفته شده که سازمان غذا و دارو نسبت به اعتباری که برای بودجه طرح دارویاری پیش‌بینی شده، اعتراض دارد.

اعتبار ۶۹ هزار میلیارد تومانی دارویاری

اعتبار ۶۹ هزار میلیارد تومانی برای بودجه دارویاری در حالی مطرح شده که درخواست سازمان غذا و دارو برای اعتبار اجرای این طرح در سال آینده، ۱۰۵ هزار میلیارد تومان بوده است. متاسفانه در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، اعتبارات مربوط به یارانه شیر خشک، یارانه کاهش فرانشیز و داروهای صعب‌العلاج و طرح دارویاری به شدت کاهش پیدا کرده و حتی نسبت به اعتبارات امسال هم پایین‌تر بوده است. بنابراین سه ردیف اعتباری مربوط به سازمان غذا و دارو، در بودجه سال ۱۴۰۲ نسبت به بودجه ۱۴۰۱ به شدت کاهش داشته‌اند. اعتبار شیر خشک و داروهای حوزه بهداشت امسال ۱۵۱۶ میلیارد بوده است با احتساب ارز ترجیحی (بخش زیادی از آن ارز ترجیحی بود). امسال آن را ۱۰۰۰ میلیارد کرده‌اند. یعنی کاهش داده‌اند.

ردیف اعتباری بیماران صعب‌العلاج به چه صورتی است؟

یک اعتبار داریم برای بیماران صعب العلاج به آن کاهش فرانشیز می‌گویند به این صورت که ما به برخی بیماران صعب العلاج مابه التفاوت می‌دهیم. قبل از دارویار فرانشیز ثابت بود ۷۰-۳۰ در سرپایی (۷۰ درصد بیمه و ۳۰ درصد بیمار پرداخت می‌کرد) و۹۰-۱۰ در بستری بود (۹۰ درصد بیمه ۱۰ درصد بیمار). برای برخی از بیماران صعب العلاج پول یک بودجه به نام کاهش فرانشیز گذاشتند که عددش ناچیز است. این رقم ۱۸۶۰ میلیارد تومان بود. طبیعتا با تبدیل ارز دولتی به نیمایی این رقم به ۴۹۰۰ میلیارد تومان که در بودجه ۱۴۰۲ خواهد رسید که در لایحه بودجه امسال این عدد ۷۰۰ میلیارد تومان تعیین شده است.

جزییات بیمه روستایی در طرح دارویار چگونه است؟

بیمه روستایی را معاونت بهداشت برای پزشک خانواده و روستایی انجام می‌دادند. ردیف آن هم از محل ۱ درصد ارزش افزوده بود. یک مشکلی که داشت این بود که روستایی‌ها فقط ۴۳۳ قلم دارو را می‌توانستند با بیمه بگیرند ولی عملا روستایی داروی مورد نیازش را می‌خواهد. داروخانه روستا هم که خدمات می‌دهد همه نوع دارویی را دارد. پزشک هم که تجویز می‌کند اگر خارج از نامه ارجاع باشد هرچه بخواهد می‌نویسد و بیمار باید به صورت آزاد آن را تهیه کند.

آن وقت کسی که در شهر زندگی می‌کند رایگان (سه دهک اول) بیمه همگانی می‌شود و همه داروها را هم بیمه‌ای می‌گیرد. روستایی فقط اگر در شهر بیاید می‌تواند خود را بیمه سلامت کند. روستایی‌های ما معمولا دنبال این مسائل نیستند. فرهنگشان اینطور نیست. معاونت بهداشت که بیمه گری بلد نیست ما از جناب وزیر تقاضا کردیم که بیمه روستایی را بیمه سلامت انجام دهد. قرار شد اعتبارات یک درصد ارزش افزوده را به بیمه سلامت بدهیم، کل ۲۰ میلیون بیمه شده روستایی را هم بیمه سلامت پوشش دهد. در دارویار اختلاف افزایش قیمت را روستایی باید خودش پرداخت می‌کرد الان با این مدل، این مشکل حل می‌شود.

یکی از مشکلاتی که امروز داریم مشکلات اعتباری مشکل دارد. بانکها نقدینگی ما را ندادند. قرار بر این بود که اگر تأمین مناسبی از سوی بانک‌ها انجام شود، نیاز به این است که بانک‌ها در حوزه نقدینگی (چون ارز نیمایی شده است) به شرکت‌های دارویی کمک کنند. جلسه ای را با معاون اول گذاشتم؟ در خصوص این که بانکها کمک کنند ولی از الان برای بودجه سال آینده قطعا این عدد و ارقام باید اصلاح شوند و تورم زا خواهد بود.

طرح دارویار به هدف اصلی خود رسید؟

طرح دارویار اجرا شد. هدف آن حذف ارز ۴۲۰۰ برای داروها بود. دیگر هم حسب اذعان بانک مرکزی قابل برگشت نیست. الان ارز ترجیحی کلا حذف شده است اما برای شیر خشک و تجهیزاتمان مابه التفاوت آن را برنامه و بودجه قرار است بدهد. در حوزه شیر خشک و تجهیزات به همان دلیل هنوز مشکل داریم. ما اعتقاد داریم باید این هم اصلاح شود.

ما مجبوریم طبق قانون اصلاح سیاست‌های ارزی را انجام بدهیم. ولی در تجهیزات نمی‌توانیم در حال حاضر انجام دهیم مگر این که یک تضمین خوبی ایجاد شود در مورد دارو نگرانی ما از نقدینگی حل شود. الان یکی از پیشنهادات ما این است که در قانون بودجه، اعتبار مربوط به طرح اصلاح سیاست‌های ارزی (دارویار) در بیمه ادغام شود که شفاف باشد چه میزان بیمه پرداخت می‌کند. ما الان عدد اعلام می‌کنیم برای هر دارو یک عدد مشخصی را دارویار می‌دهد و الباقی را بیمه و بیمار و برای بعضی هم مابه التفاوت می‌دهند. ما نیاز به این داریم که اعتبارات تثبیت شده باشد. باید درصدها را مشخص و تثبیت کنیم و انجام دهیم.

پایان پیام/