از مدیران بد تا انگیزه
نویسنده:
امیر پروسنان
به گزارش خبرنگار ایران پزشک، علی محمد مصدق راد در وبینار انگیزش کارکنان در سازمان‌های بهداشتی و درمانی افزود: هدف در بیمارستان‌ها این است که جان بیمار نجات داده شود. اگر به هدف برسیم، اثربخش بودیم. بهره وری مجموع اثربخشی و کارایی است. اگر با هزینه زیاد به هدف برسیم، ارائه خدمت برای دفعه بعدی دشوار خواهد بود. رسیدن به هدف به تنهایی کافی نیست و کارایی نیز اهمیت دارد.
این پژوهشگر سلامت ادامه داد: اگر برنامه نداشته باشیم، محکوم به شکست هستیم. نمی‌توان یک سازمان را بدون برنامه اداره کرد. از طرفی کارکنان باید آموزش ببینند تا سیستم را اداره کنند.
استاد سیاست گذاری سلامت در پاسخ به سوال خبرنگار ایران پزشک درباره عمده دلایل عدم به نتیجه رسیدن برنامه‌های نظام سلامت گفت: دلایل عدم به نتیجه رسیدن برنامه‌های نظام سلامت زیاد است. عمده این دلایل سیستمی هستند. اگر به نتایج نگاه کنیم، مبتنی بر شواهد می‌توانیم وضعیت کشورمان نسبت به دنیا را بررسی کنیم. حالا یا ساختار یا فرآیند یا فرهنگ مشکل دارد. در ساختار می‌توان به مشکلات مدیریت و قانون گذاری و غیره اشاره کرد. هر کدام از این دلایل باید به صورت جداگانه بررسی شوند. ما مشکلات زیادی در جمع آوری منابع مالی و تجمیع منابع و خرج منابع داریم. اگر بخواهیم در یک عبارت خلاصه کنیم، می‌توانیم به ضعف مدیریت اشاره کنیم. اگر سیستم ایراد دارد، مدیریت مشکل دارد. کمتر از علم روز مدیریت استفاده کرده و کمتر از مدیران متخصص استفاده کرده‌ایم.
به جای مدیریت انسان‌ها، سیستم درست ایجاد کنید
مصدق راد گفت: نمی‌توانیم همه انسان‌ها را مدیریت کنیم، بلکه باید سیستم درستی ایجاد کنیم تا افراد در سیستم، مدیریت شوند. در کشورهای اروپایی وقتی قصد رانندگی دارید، باید بیمه بخرید. در نتیجه باید در سامانه‌ها اطلاعاتی ارائه بدهید. حالا اگر اطلاعات غلط به سیستم بدهید و به اصطلاح سر بیمه کلاه بگذارید، اگر تصادف کنید و بخواهید خسارت بگیرید، اطلاعات توسط کارشناس بیمه بررسی شده و تقلب مشخص می‌شود و اطلاعات بین بیمه‌ها منتشر می‌شود و فرد متقلب نمی‌تواند از سایر بیمه‌ها نیز بیمه بخرد.
وی ادامه داد: ما بدون اصول نمی‌توانیم یک سازمان را اداره کنیم. مدیران و کارکنان باید به اصول و قوانین پابند باشند. نمی‌توانیم هزاران نفر را تنبیه کنیم، زیرا امکان دارد که یک نفر خطا کند.
معیار ارزشیابی مدیر چیست؟
استاد سیاست گذاری و مدیریت سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد: مدیریت دارای طول و عرض و عمق است. خیلی وقت‌ها مشاهده می‌شود که مدیر نداریم، بلکه مبصر داریم. مدیر باید با شاخص‌های اثربخشی و کارایی سنجیده شود. هرچه وارد یک بیمارستان یا دانشگاه می‌شود، ورودی است. این داده‌ها در فرآیندها به کار گرفته شده و پیامدها و نتایج را به دست می‌دهند.
وی ادامه داد: در نظام سلامت مدام به دنبال جمع آوری شاخص‌ها هستیم. افتخار می‌کنیم تعداد بیمارستان و تخت و پزشک را بیشتر کردیم، ولی هدف این موارد نیست و هدف، سلامت و امید به زندگی مردم است. اگر قرار باشد یک مدیر را ارزیابی کنیم، باید با چند شاخص نتیجه‌ای، این ارزیابی انجام شود.
مصدق راد بیان کرد: به طور مثال باید بررسی کنیم که یک وزیر یا مدیر در طول دوران مدیریت خود، شاخص‌هایی مانند امید به زندگی را چقدر افزایش یا کاهش داده است. در سال ۲۰۲۱ مرگ و میر کودکان زیر یک سال، ۱۱ در هزار تولد زنده در ایران بوده، اما این میزان در کشور موناکو، یک در هزار بوده است. همچنین می‌توان شاخصی مانند سرانه تولید ناخالص داخلی را در این زمینه بررسی کرد.
مدیر بد می‌تواند کارمند خوب را از بین ببرد
این پژوهشگر سلامت بیان کرد: یک مدیر بد می‌تواند کارمند خوب را از بین ببرد و از طرفی انگیزه کارمندان را هم از آنها می‌گیرد و سازمان از نیروهای ضعیف پر شده و نابود می‌شود. مهم‌ترین سرمایه یک سازمان، نیروی انسانی است. مدیران باید فضای آرامی ایجاد کنند تا کارمندان بتوانند کار خود را انجام بدهند.
وی اظهار کرد: مدیریت اثربخش یک سازمان نیازمند منابع مالی، تکنولوژی، تجهیزات و ملزومات، اطلاعات و سرمایه انسانی است. وقتی روی کیفیت محصولات کار می‌کنیم، فروش بیشتر شده و منابع مالی وارد سازمان می‌شود. مهم‌ترین سرمایه یک سازمان، نیروی انسانی است. باید تلاش کنیم تا بهترین نیروی انسانی را پیدا کرده و نیروی خوبی به کار بگیریم. ویژگی‌های جسمی و روانی در عملکرد کارکنان موثر است.
چرا انگیزه کارکنان مهم است؟
مصدق راد گفت: انگیزش از کلمه لاتین Movere به معنی «به حرکت در آوردن» است. مجموعه‌ای از شرایط و اوضاع و احوالی که موجب می‌شود فرد از درون به فعالیت در آید. انگیزش نیروی پویایی است که موجب تحرک یا عمل انسان می‌شود. رفتار کارکنان تابعی از محیط، ویژگی‌های فردی و نیازها و انگیزه‌های آنها است.
وی ادامه داد: انگیزه با نیاز شروع می‌شود. اگر کسی اول صبح ورزش می‌کند، به آن نیاز دارد. اگر کسی اول صبح به محل کار خود می‌رود، احتمالا نیاز مالی دارد. پس از نیاز، هدف مطرح می‌شود. در این میان، رفتاری بروز پیدا می‌کند که اگر منجر به رسیدن به هدف نشود، دوباره باید به نیاز خود فکر کند.
این پژوهشگر گفت: یک کارمند بی انگیزه می‌تواند اثر منفی بر کل سازمان بگذارد. بی انگیزگی بیماری مسری است، اگر درست نشود، سازمان به بی تفاوتی خواهد رسید.
وی بیان کرد: چقدر مدیران در سال در زمینه انگیزه و رضایت شغلی کارکنان آموزش می‌بینند؟ مدیران حداقل ۶ ماه یک بار باید با تکنیک‌های مدیریت کیفیت، به روز شوند.
راهکار چیست؟
مصدق راد اظهار کرد: سازمان‌ها باید سیستم مدیریت داشته باشند. در این سیستم، برای المان‌های مختلف باید هدف گذاری شود. قدم بعدی این است که اهداف به اهداف اختصاصی کوچک‌تر تقسیم بندی شوند. به طور مثال باید نیروی انسانی کافی و متخصص مورد نیاز به کار گرفته شده، کارکنان توانمند شوند، تسهیلات رفاهی برای کارکنان در نظر گرفته شود. همچنین برای هر کدام از این اهداف باید راهکار نوشته شود. این اهداف باید با بارش افکار به دست آورده شود. هر سازمانی نیازمند واحد بهبود کیفیت است تا بتواند مسائل سازمان را بررسی کرده و اولویت بندی کند و راهکار ارائه بدهد. با یک جست‌وجوی ساده اینترنتی می‌توان راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان را پیدا کرد. سپس باید اقداماتی را جدا کرده و مواردی برای اجرا در نظر گرفته شوند.
وی ادامه داد: از جمله این راهکارها می‌توان به ایجاد محیط کاری شاد و مطلوب، ایجاد فرهنگ سازمانی مطلوب، ارائه فرصت‌های رشد و پیشرفت، توسعه و اغتنای شغلی، تعیین مسیر شغلی کارکنان، برقراری تعادل بین کار و زندگی کارکنان، توجه به سلامت کارکنان، تعیین اهداف مشترک، آموزش و توانمندسازی کارکنان و اقتداردهی اشاره کرد.
استاد سیاست گذاری سلامت گفت: مدیران باید چیزهای مثبت برای کارکنان بخواهند، همچنین باید با کارکنان همدلی داشته باشند. اطمینان از مورد احترام و ارزشمند بودن کارکنان، فراهم کردن فرصت ارتقا و رشد برای کارکنان، تشویق کار گروهی و تیمی، قدردانی مستمر از تلاش‌های کارکنان و اجتناب از انجام کارهای اشتباه مثل تقلب و دروغ گویی و دزدی از جمله دیگر راهکارهای مدیریتی است.
مصدق راد اظهار کرد: مدیران می‌توانند با ارتباطات باز و اثربخش، موانع بر سر راه را برداشته و راهکاری برای حل مشکل پیدا کنند. در واقع مدیران باید شنونده خوبی باشند.
پایان پیام/